Για να αποδώσουν οι αγελάδες σας τα μέγιστα, θα πρέπει να ενεργείτε με το σωστό τρόπο την κατάλληλη χρονική στιγμή.

Η τοξιναιμία εγκυμοσύνης είναι νόσος που παρουσιάζεται στα έγκυα πρόβατα και αίγες πριν από τον τοκετό. Χαρακτηρίζεται από άρνηση στην πρόσληψη τροφής και προοδευτική νευρολογική δυσλειτουργία που οδηγεί σε κατάκλιση και θάνατο του ζώου.

Αιτιολογία - Παθογένεια

Η νόσος οφείλεται σε ανεπαρκή διατροφή των προβατίνων 2-4 εβδομάδες πριν από τον αναμενόμενο τοκετό κυρίως αυτών που κυοφορούν δύο ή και περισσότερα έμβρυα (>2). Πιο ευπαθή είναι τα πολύ αδύνατα ή πολύ ευτραφή έγκυα πρόβατα.

Η νόσος οφείλεται σε ανεπαρκή πρόσληψη ενέργειας από την προβατίνα, η οποία έχει αυξημένες ανάγκες κατά τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με κάποιο στρεσογόνο παράγοντα (νόσηση, μεταφορά, καιρικές συνθήκες, κυνήγημα ζώων κ.λπ.). Πηγή ενέργειας για το έμβρυο είναι η γλυκόζη η οποία απαιτείται σε μεγάλες ποσότητες. Υπό φυσιολογικές συνθήκες οι υδατάνθρακες στη μεγάλη κοιλία δίνουν τα πτητικά λιπαρά οξέα (οξικό, προπιονικό, βουτυρικό). Όταν όμως υπάρχει μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας από τις έγκυες προβατίνες (μικρή χωρητικότητα της μεγάλης κοιλίας, ανορεξία, παράγοντες stress) τότε ο οργανισμός παράγει την απαραίτητη γλυκόζη μέσω της ηπατικής γλυκονεογένεσης και επειδή το προπιονικό οξύ (που προέρχεται από τους υδατάνθρακες) δεν επαρκεί, κινητοποιεί τις σωματικές εφεδρείες λίπους. Από τα προϊόντα του καταβολισμού αυτού παράγονται κετονικά σώματα σε μεγάλες ποσότητες στο αίμα, στα ούρα, στο γάλα που οδηγούν σε οξέωση και τελικά στο θάνατο των ζώων, ενώ προκαλείται και λιπώδης εκφύλιση του ήπατος (fatty liver syndrome).

 Συμπτώματα

Παρουσιάζεται ανορεξία, κατάπτωση, κυκλικές κινήσεις, τύφλωση, μυϊκός τρόμος, κατάκλιση, οπισθότονος, αδυναμία ανέγερσης, κώμα και τελικά επέρχεται ο θάνατος σε 3-4 μέρες. Η θνησιμότητα μπορεί να ανέλθει >80%.

Διάγνωση

Η κλινική διάγνωση της τοξιναιμίας εγκυμοσύνης η οποία στηρίζεται στο ιστορικό, στα συμπτώματα και στα παθολογο-ανατομικά ευρήματα δεν είναι τόσο αξιόπιστη. Η εργαστηριακή επιβεβαίωση γίνεται με τον προσδιορισμό των κετονοσωμάτων στα ούρα, στο γάλα και στο αίμα και είναι αξιόπιστη. Επίσης παρατηρείται αύξηση της δραστηριότητας των ηπατικών ενζύμων, καθώς και της ολικής και της άμεσης χολερυθρίνης στον ορό του αίματος, ενώ είναι δυνατό να παρατηρηθεί και υπογλυκαιμία. 

Θεραπεία

Γενικά η θεραπεία της τοξιναιμίας της εγκυμοσύνης δεν είναι αποτελεσματική και συνήθως τα ασθενή ζώα υποκύπτουν. Η ανταπόκριση στη θεραπεία είναι συνάρτηση του σταδίου της νόσου. Ενίσχυση επιπέδων γλυκόζης : Οι μητέρες στις αρχές της κυοφορίας μπορεί να αντιδράσουν θετικά στη χορήγηση από το στόμα προπυλενικής γλυκόλης (15-30 ml δύο φορές ημερησίως) για τουλάχιστον 3 ημέρες. Πρόδρομες ουσίες της γλυκόζης (προπιονικά άλατα, γλυκόλη) μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Επιπλέον στην αρχή εμφάνισης της νόσου, απαιτείται ενδοφλέβια έγχυση γλυκόζης (10 - 250 ml δεξτρόζης 50%) εφάπαξ. Χορήγηση δεξτρόζης 5-8% συνεχώς (slow drip) μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα. Στα τελευταία στάδια της νόσου, η χορήγηση της γλυκόζης είναι αναποτελεσματική.

Αναστολή της κινητοποίησης λίπους: Η ινσουλίνη (20-30 Ultra Lente) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καλύτερη αξιοποίηση της γλυκόζης και την αναστολή της κινητοποίησης του λίπους.

Αφυδάτωση - Οξεοβασική ισορροπία: Στα τελευταία στάδια της νόσου η οξέωση και η αφυδάτωση είναι σημαντικοί παράγοντες. Ενδοφλέβια έγχυση διαλυμάτων ηλεκτρολυτών είναι μεγάλης σημασίας. Η χρήση κορτικοστεροειδών (κορτιζόνη) στα τελευταία στάδια είναι αναποτελεσματική.

Μείωση των απαιτήσεων σε γλυκόζη: Τα αναπτυσσόμενα έμβρυα έχουν αυξημένες απαιτήσεις σε γλυκόζη. Θα πρέπει επομένως γρήγορα να αποφασισθεί η απομάκρυνση των εμβρύων με καισαρική τομή ή πρόκληση αποβολής με χορήγηση κορτικοστεροειδών. Η χρήση κορτικοστεροειδών (κορτιζόνη) στα τελευταία στάδια είναι μάλλον αναποτελεσματική.

Ενισχυτική θεραπεία: Χρήσιμη είναι κάθε μέθοδος που αυξάνει την ελκυστικότητα ή αυξάνει την κατανάλωση τροφής. Χορήγηση βιταμινών του συμπλέγματος Β βελτιώνουν την ελκυστικότητα της τροφής. Πολλές προβατίνες εμφανίζουν υπασβεστιαιμία οπότε είναι απαραίτητη η χορήγηση ασβεστίου υποδόρια (50-75 ml διαλύματος βορογλυκονικού ασβεστίου 23%).

Πρόληψη

Προληπτικά στα πολύδυμα ή υψιπαραγωγά ζώα χορηγείται μέσω του μίγματος συμπυκνωμένων ζωοτροφών προπιονικό νάτριο 0,8% γιατί μεγαλύτερη δόση προκαλεί διάρροια (Pugh, 2002), 3-4 εβδομάδες πριν και 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

• Η νόσος αυτή περισσότερο θα πρέπει να προλαμβάνεται παρά να θεραπεύεται. Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη σωματική κατάσταση των προβατίνων σε όλες τις κρίσιμες φάσεις καθόλη τη διάρκεια του έτους. Προβατίνες που είναι πολύ αδύνατες (<2,5) αλλά και πολύ παχιές (>4) είναι επιρρεπείς στην εμφάνιση της νόσου.
• Να αποφεύγεται η υπερβολική πάχυνση των προβατίνων στην αρχή της κυοφορίας (μειωμένη κατανάλωση τροφής).
• Οι προβατίνες να ασκούνται καθημερινά.
• Τις τελευταίες 4-5 εβδομάδες προ του τοκετού να αυξάνεται η πρόσληψη τροφής.
• Χορήγηση συνέχεια νερού άριστης ποιότητας.
• Η χορήγηση τροφής να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
• Να δίνεται μελάσα μέσω της τροφής ή του νερού (πηγή ενέργειας).
• Να αποφεύγονται οι απότομες αλλαγές στο σιτηρέσιο και άλλοι παράγοντες stress (μεταφορά, καιρικές συνθήκες).
• Οι προβατίνες μεγαλύτερης ηλικίας με προβλήματα στα δόντια να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής.
• Η θρεπτική κατάσταση μπορεί να ελεγχθεί με τον έλεγχο της σωματικής διάπλασης (BCS) και τη μέτρηση των κετονωσωμάτων (β-υδροξυβουτυρικό) ή NEFA στο αίμα.

Όταν η συγκέντρωση β-υδροξυβουτυρικού είναι μεγαλύτερη από 8 mg/dl υπάρχει κίνδυνος τοξιναιμίας. Επίσης όταν η συγκέντρωση NEFA είναι μεγαλύτερη από 0,4 mEq/l στο τέλος της εγκυμοσύνης αυτό είναι δείκτης απότομης κινητοποίησης σωματικού λίπους και συνεπώς εμφάνισης τοξιναιμίας. (RobertVan Saun, Pensylvania State University).

Πρόληψη με το καινοτόμο προϊόν Νο 380 - Energy start

 Η καλή κατανόηση της περιόδου 3 εβδομάδες πριν και 3 μετά τον τοκετό (περιγεννητική περίοδος), αποτελεί την βάση για υψηλές αποδόσεις. Τι λοιπόν συμβαίνει 3 εβδομάδες πριν τον τοκετό; Έχουμε ταχεία ανάπτυξη των αρνιών, εξειδικευμένες ανάγκες σε  Γλυκόζη, Αμινοξέα, και άλλα θρεπτικά στοιχεία. Τα αρνιά καταναλώνουν έως και το 85% της γλυκόζης στο αίμα και το 75% των αμινοξέων. Αμέσως μετά τον τοκετό, τα ζώα έχουν μειωμένη κατανάλωση τροφής σε σχέση με τις αποδόσεις, και δημιουργείται αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο. 

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

Το ENERGY START παρέχει στις προβατίνες και αίγες, άμεσα διαθέσιμη και αξιοποιήσιμη ενέργεια, για την πρόληψη της τοξιναιμίας εγκυμοσύνης πριν τον τοκετό και την κάλυψη των αυξημένων ενεργειακών απαιτήσεων στην  έναρξη της γαλακτοπαραγωγής. Επίσης, περιέχει φυτικά εκχυλίσματα που ενισχύουν τη φυσική ανοσία των ζώων.

Χορηγείται συμπληρωματικά των χονδροειδών και συμπυκνωμένων ζωοτροφών:

-100γρ./ζώο/ημέρα για 3 εβδομάδες πριν τον τοκετό.

-200γρ./ζώο/ημέρα για 3 εβδομάδες μετά τον τοκετό.