Το είδος, η φυλή και ο γενότυπος του ζώου µπορούν να επηρεάσουν την λιποπεριεκτικότητα του παραγόµενου γάλακτος.

Ο ρόλος της διατροφής σε πρόβατα γαλακτοπαραγωγής

 1. Γενετικοί παράγοντες: Το είδος, η φυλή και ο γενότυπος του ζώου µπορούν να επηρεάσουν την λιποπεριεκτικότητα του παραγόµενου γάλακτος . Ο συντελεστής κληρονομικότητας για την λιποπεριεκτικότητα φθάνει μέχρι 60%, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. Η γενετική επιλογή έχει οδηγήσει σε δηµιουργία περισσότερων προβάτων µε γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση. Πάντως υπάρχει αρνητική συσχέτιση ανάµεσα στην ποσότητα του παραγόµενου γάλακτος και της σύνθεσης σε θρεπτικά συστατικά. Έτσι συνήθως όσο µεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος παράγονται από µια φυλή, τόσο χαµηλότερες είναι οι συγκεντρώσεις σε λίπος και πρωτεΐνη. Τέλος, η μορφολογία του μαστού (σχήμα μαστού, έκφυση θηλών) παίζει σημαντικό ρόλο στην λιποπεριεκτικότητα του παραγόμενου γάλακτος και είναι χαρακτηριστικά τα οποία κληρονομούνται.

 2. Η ατοµικότητα του ζώου και η ηλικία του: Πολλές φορές παρατηρείται το φαινόµενο ζώα της ιδίας φυλής που εκτρέφονται µε τις ίδιες συνθήκες σταβλισµού και διατροφής να παράγουν γάλα µε σηµαντικές διαφορές στη σύσταση. Επίσης η ηλικία παίζει σηµαντικό ρόλο τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα το γάλακτος. Έτσι οι προβατίνες που γεννούν πρώτη φορά παράγουν λιγότερο γάλα από ότι παράγουν οι µεγαλύτερες σε ηλικία και το µέγιστο της γαλακτοπαραγωγής αναµένεται κατά την τρίτη ή τέταρτη γαλακτική περίοδο, µετά την οποία η παραγωγή αρχίζει να φθίνει

 3. Διακύµανση στη σύσταση του γάλακτος από ηµέρα σε ηµέρα: Η γαλακτοπαραγωγή και η σύσταση του γάλακτος παρουσιάζουν διαφορές από ηµέρα σε ηµέρα που οφείλονται κατά κύριο λόγω στην επάρκεια του αρµέγµατος. Το ανεπαρκές άρµεγµα έχει ως συνέπεια να παραµένει στο µαστό µέρος του γάλακτος που είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε λίπος µε αποτέλεσµα τη µείωση της λιποπεριεκτικότητας και της παραγωγής. Συνεπώς ο κτηνοτρόφος οφείλει να προσέχει , ώστε ο μαστός να αδειάζει πλήρως κατά το άρμεγμα.

 4. Το στάδιο της γαλακτικής περιόδου: Η σύσταση του γάλακτος αλλάζει σηµαντικά κατά τη διάρκεια της γαλακτικής περιόδου, που είναι το διάστηµα από τη στιγµή του τοκετού µέχρι την ξηρά περίοδο. Το γάλα αρχίζει να αυξάνεται στις πρώτες εβδοµάδες µετά τον τοκετό πολύ γρήγορα. Το µέγιστο της γαλακτοπαραγωγής παρατηρείται κατά την τέταρτη προς πέµπτη εβδοµάδα µετά τον τοκετό . Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά (λίπος, πρωτεΐνη και ολικά στερεά) στην αρχή και το τέλος της γαλακτικής περιόδου είναι υψηλά, ενώ µειώνονται κατα τη διάρκεια του µεγίστου της γαλακτοπαραγωγής

 5.Οι ασθένειες του µαστικού αδένα: Η προσβολή των µαστών από διάφορες ασθένειες, συνήθως µαστίτιδας, επηρεάζει σηµαντικά τη σύσταση του γάλακτος. Οι κλινικές µαστίτιδες οδηγούν στην παραγωγή µη κανονικού γάλακτος. Η προσβολή του µαστού ελαττώνει τη συνθετική ικανότητα για παραγωγή καζεΐνης, λακτόζης και λίπους ενώ από το αίµα περνούν στο γάλα περισσότερα άλατα για να αντισταθµίσουν τη µείωση παραγωγής λακτόζης.

 6. Η θρεπτική κατάσταση του ζώου: Ζώα που βρίσκονται σε καλή θρεπτική κατάσταση δίνουν γάλα µε υψηλή λιποπεριεκτικότητα. Έτσι έχει παρατηρηθεί ότι βαρύτερες προβατίνες παράγουν και περισσότερο γάλα.

 7. Η εποχή του έτους: Το λίπος είναι το συστατικό του γάλακτος που κυµαίνεται περισσότερο κατά τη διάρκεια του χρόνου. ∆ιαπιστώθηκε ότι η λιποπεριεκτικότητα είναι µικρότερη κατά τους θερινούς µήνες και µεγαλύτερη τους χειµερινούς. Αυτό οφείλεται στη μειωμένη πρόσληψη τροφής, στην αυξημένη κατανάλωση νερού, στην αύξηση της οξύτητας της μεγάλης κοιλίας, στην μείωση του μηρυκασμού και στη μείωση της έκκρισης σιέλου. Τους θερμούς θερινούς μήνες η χορήγηση τροφής να γίνεται νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. Τα υπόστεγα να είναι σκιερά, δροσερά και με πολύ καλό εξαερισμό. Αλλά και η περιεκτικότητα της πρωτεΐνης είναι µικρότερη τους θερινούς µήνες σε σχέση µε τους χειµερινούς. Αυτή η εποχική διακύµανση του γάλακτος επηρεάζει και την ποσότητα και ποιότητα των παραγόµενων τυριών. Πέραν της εποχής, και οι υψοµετρικές διαφορές που βρίσκονται τα κοπάδια επηρεάζουν τη σύσταση του γάλακτος.

 8. Χρονικό διάστηµα µεταξύ των αρµεγµάτων: Έχει αποδειχτεί ότι η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος επηρεάζεται σηµαντικά από το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί µεταξύ των αρµεγµάτων. Μάλιστα υπάρχουν διαφορές στο λίπος και στην ποσότητα του παραγόµενου γάλακτος ανάµεσα στο πρωινό και απογευµατινό άρµεγµα.

 9. Η διατροφή των ζώων: Η διατροφή παίζει ρόλο τόσο στην ποσότητα του παραγόµενου γάλακτος όσο και στην ποιότητά του. Τα μηρυκαστικά έχουν μια ιδιαιτερότητα όσον αφορά το πεπτικό τους σύστημα : έχουν τους προστόμαχους, μεγάλη κοιλία, κεκρύφαλο, εχίνο και ήνυστρο. Στους προστόμαχους αυτούς μετά τον απογαλακτισμό εγκαθίσταται μικροβιακή χλωρίδα που αποτελείται από μικροοργανιμούς (βακτήρια και πρωτόζωα) οι οποίοι αξιοποιούν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών. Στόχος επομένως του κτηνοτρόφου είναι να χορηγεί στα ζώα την κατάλληλη ποσότητα των τροφών (χονδροειδών και συμπυκνωμένων), με τη σωστή σύνθεση και με τον σωστό τρόπο, προκειμένου να μεγιστοποιήσει της λειτουργία της μεγάλης κοιλίας. Μόνο τότε θα επιτευχθεί η μεγιστοποίηση των αποδόσεων.

Όταν χορηγείται συµπληρωµατική διατροφή κατά το τελευταίο στάδιο της εγκυµοσύνης, παρατηρείται παραγωγή µεγαλύτερης ποσότητας γάλακτος. Ελλιπής διατροφή κατά τις πρώτες µέρες τις γαλακτικής περιόδου, έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της γαλακτοπαραγωγής. Η συγκέντρωση του λίπους στο γάλα παρουσιάζει θετική συσχέτιση µε την συγκέντρωση των ινωδών ουσιών στο σιτηρέσιο των ζώων. Ωστόσο το ποσοστό των ινωδών ουσιών που θα συµµετέχουν στο σιτηρέσιο φθάνει ως κάποιο όριο, καθώς µεγάλη αύξηση σηµαίνει και χαµηλή πρόσληψη πέψιµης ενέργειας, µε άµεσο επακόλουθο τη µείωση της γαλακτοπαραγωγής. Όταν το σιτηρέσιο που χορηγείται στα ζώα είναι επαρκές και ισορροπημένο ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά, αυτά αξιοποιούν πλήρως τις γαλακτοπαραγωγικές τους ικανότητες, όπως καθορίζονται από τις γενετικές τους καταβολές. Η χορήγηση σιτηρεσίου που υπερκαλύπτει τις ανάγκες των ζώων σε ενέργεια, για συντήρηση και παραγωγή γάλακτος δεν προκαλεί επίσης αξιόλογες µεταβολές στη σύσταση του γάλακτος. Μόνο µικρή αύξηση στα άνευ λίπους στερεά συστατικά του έχει διαπιστωθεί, ενώ η πλέον έκδηλη αντίδραση του ζώου είναι η εναπόθεση λίπους. Σε περίπτωση που τα ζώα διατρέφονται µε ανεπαρκές σιτηρέσιο παρατηρείται µείωση στη γαλακτοπαραγωγής. Η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη µειώνεται σε µεγάλο βαθµό από τη λακτόζη ενώ η λιποπεριεκτικότητα δεν παρουσιάζει σταθερή συµπεριφορά. Υπερβολική περιεκτικότητα του σιτηρεσίου σε πρωτεΐνη δεν επηρεάζει αξιόλογα την περιεκτικότητα του γάλακτος σε πρωτεΐνη, ενώ αυξάνει το µη πρωτεϊνικό του άζωτο. Επίσης πρέπει να τονισθεί ότι πολύ σημαντικός παράγοντας ο οποίος επηρεάζει την λιποπεριεκτικότητα είναι η διατροφική διαχείριση (feeding management) και πιο συγκεκριμένα: να προτιμάται το ολικό σιτηρέσιο (TMR). Εάν δεν είναι εφικτό θα πρέπει πρώτα να χορηγούνται οι χονδροειδείς (άχυρο,σανοί) κατά προτίμηση τεμαχισμένες, και μετά οι συμπυκνωμένες ζωοτροφές (μίγματα, καρποί). Γενικότερα να αποφεύγονται απότομες μεταβολές στη διατροφή, αλλά να γίνονται προοδευτικά σε διάστημα 7-10 ημερών.

Καινοτομίες της ΒΙΟΖΩΚΑΤ Α.Ε. με στόχο την αύξηση της της ποσότητας και ποιότητας του πρόβειου γάλακτος.

Μίγμα πρωτεϊνούχων πρώτων υλών (σογιάλευρου, ηλιάλευρου και κραμβάλευρου, το οποίο έχει επεξεργαστεί με τη διαδικασία Opticon(ευρεσιτεχνία DE19913514C1) χάρη στην οποία επιτυγχάνεται:

• Αύξηση της by-pass πρωτεϊνης στο 56%, με ιδανική αναλογία αμινοξέων
• Βελτίωση της αφομοίωσης της by-pass πρωτεϊνης στο έντερο.
• Αύξηση της πεπτικότητας των ινωδών ουσιών στη Μεγάλη Κοιλία (περισσότερη ενέργεια για τους μικροοργανισμούς). 

Το όφελος για τον παραγωγό είναι η καλύτερη αξιοιποίηση της πρωτεΐνης για παραγωγή περισσότερου γάλατος, πλουσιότερου σε πρωτεϊνη.

Μίγμα αιθέριων ελαίων και φυτικών εκχυλισμάτων για την προστασία των πρωτεϊνών του ολικού σιτηρεσίου στην Μεγάλη Κοιλία. Δρα στο μεταβολισμό του αζώτου με αποτέλεσμα:

• Μείωση της ταχύτητας αποδόμησης της πρωτεΐνης στη Μεγάλη Κοιλία.
• Λιγότερη αμμωνία στη Μεγάλη Κοιλία. - Αύξηση της μεταβολίσιμης πρωτεΐνης.
• Μείωση της ουρίας στο αίμα και στο γάλα.

Μίγμα αιθέριων ελαίων και φυτικών εκχυλισμάτων για καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας του ολικού σιτηρεσίου. Μετατρέπει περισσότερο άμυλο σε διαθέσιμη γλυκόζη και βελτιώνει την ενεργειακή αξία του σιτηρεσίου με λιγότερο γαλακτικό οξύ. To Vioherbal +energy επιτυγχάνει: 

• Μείωση της παραγωγής γαλακτικού οξέος και των συμπτωμάτων οξέωσης σε σιτηρέσια πλούσια σε άμυλο.
• Αύξηση της διάρκειας γαλακτοπαραγωγής και της ποσότητας γάλατος.
• Προστασία των λαχνών της Μεγάλης Κοιλίας που απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά.

Εκτός των παραπάνω, υπάρχει μία σειρά πρώτων υλών και προσθετικών ζωοτροφών με στόχο την καλύτερη εξισορρόπηση και τη μεγαλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών του ημερησίου σιτηρεσίου: Φυτικό λίπος προστατευμενο στη Μεγάλη Κοιλία, ζωντανή μαγιά κ.α.

Συμβουλευτείτε τους Γεωτεχνικούς της εταιρίας ΒΙΟΖΩΚΑΤ για την καλύτερη πρόταση, προσαρμοσμένη στις ανάγκες της μονάδας σας.